Audyt dostępności cyfrowej oraz audyt dostępności strony internetowej to szczegółowa ocena Twojej witryny internetowej pod kątem zgodności ze standardami WCAG (Web Content Accessibility Guidelines) oraz wymogami ustawy o dostępności cyfrowej. Dokument ten, wraz z raportem z audytu, stanowi podstawę do sporządzenia deklaracji dostępności – obowiązkowego dokumentu dla podmiotów publicznych, ale również istotnego narzędzia dla prywatnych firm, które chcą być dostępne dla osób z różnymi niepełnosprawnościami.
Czym Jest Audyt Dostępności i Raport
Audyt dostępności cyfrowej oraz audyt dostępności strony internetowej to kompleksowe badanie strony internetowej lub aplikacji mobilnej mające na celu sprawdzenie, czy mogą z nich korzystać osoby z różnymi niepełnosprawnościami, w tym osoby niewidome, słabowidzące, głuche, głuche-niewidome czy osoby z niepełnosprawnościami ruchowymi. Audyt obejmuje zarówno testy automatyczne przeprowadzone przez narzędzia informatyczne, jak i ręczne testy ekspertów oraz czasami testy z udziałem rzeczywistych użytkowników z niepełnosprawnościami.
W ramach audytu dostępności strony internetowej, specjaliści oceniają różne aspekty, które mogą wpływać na doświadczenia osób z niepełnosprawnościami.
Raport z audytu dostępności to dokument zawierający wyniki całej analizy. Powinien zawierać listę znalezionych błędów i problemów, które stanowią bariery w korzystaniu ze strony, oraz konkretne rekomendacje naprawcze dla każdego problemu. W raporcie każdy błąd opisywany jest wraz z odniesieniem do konkretnego kryteria WCAG, poziomem ważności (A, AA lub AAA) oraz statusem spełnienia wymagań.
Główne Elementy Kontroli Podczas Audytu
Podczas audytu dostępności sprawdzane są następujące aspekty strony internetowej:
Alternatywne opisy grafik (alt text) – każdy obraz powinien posiadać opis tekstowy dla osób niewidzących
Dostępność z klawiatury – możliwość obsługi strony wyłącznie za pomocą klawiatury, bez myszy, dla osób z niepełnosprawnościami ruchowymi
Kontrast kolorów – wystarczająca różnica między kolorem tekstu a tłem, ułatwiająca czytanie dla osób słabowidzących
Zgodność z czytnikami ekranu – prawidłowe działanie technologii wspomagających, takich jak JAWS czy NVDA
Responsywność i dostęp z urządzeń mobilnych – poprawne wyświetlanie na różnych urządzeniach i rozdzielczościach ekranu
Formularze i interaktywnść – jasne etykiety pól formularza, przycisków i instrukcji dla użytkowników
Zawartość multimedialna – napisy do filmów, transkrypcje nagrań audio, audiodeskrypcje.
Metodologia Audytu i Fazy Badania
Profesjonalny audyt dostępności przeprowadzany jest wg ustandaryzowanej metodologii, zwykle opartej na podejściu UWEM (Unified Web Evaluation Methodology) lub RGAA. Proces audytowy obejmuje następujące fazy:
Faza Analiza Wstępna – specjalista poznaje cele biznesowe strony, kluczowe funkcje serwisu i potrzeby użytkowników. Analizowana jest mapa strony i jej struktura.
Faza Testów Automatycznych – przy użyciu dedykowanych narzędzi (np. Axe, Lighthouse, WAVE) skanuje się stronę w celu wykrycia problemów technicznych i błędów kodowania.
Faza Testów Ręcznych i Eksperckich – doświadczeni audytorzy przechodzą przez poszczególne elementy strony, testując zgodność z każdym kryterium WCAG na poziomach A, AA i AAA.
Faza Testów z Udziałem Użytkowników – czasami przeprowadza się testy z osobami niepełnosprawnymi, aby zidentyfikować bariery, które mogą pominąć automatyczne narzędzia.
Zawartość Raportu z Audytu
Raport z audytu dostępności cyfrowej powinien zawierać:
- Ogólną ocenę zgodności – czy strona spełnia standardy WCAG na poziomie A, AA lub AAA
- Listę wszystkich znalezionych błędów – każdy błąd z opisem problemu, lokalizacją na stronie i odniesieniem do konkretnego kryterium WCAG
- Priorytet wdrożeń – klasyfikacja problemów jako krytyczne, średnie lub niskie, aby wiedzieć, co najpierw naprawić
- Konkretne rekomendacje naprawcze – instrukcje jak rozwiązać każdy problem, czasem wraz z fragmentami kodu lub propozycjami rozwiązań
- Sesję omówienia wyników – spotkanie z przedstawicielami klienta, aby wyjaśnić ustalenia i plan działań
- Deklarację dostępności – dokument opisujący stan dostępności strony, wymagany prawnie dla podmiotów publicznych
Deklaracja Dostępności – Obowiązkowy Dokument
Deklaracja dostępności to odrębny dokument od raportu audytu, który musi być opublikowany na stronie internetowej każdego podmiotu publicznego. Obowiązek jej umieszczenia wynika z Ustawy z 4 kwietnia 2019 r. o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych.
Od 23 września 2020 r. każdy podmiot publiczny musi posiadać deklarację dostępności dla swoich stron internetowych, a od 23 czerwca 2021 r. także dla aplikacji mobilnych. Deklaracja musi być opublikowana w wersji dostępnej, nawet jeśli sama strona internetowa nie spełnia standardów dostępności.
Deklaracja dostępności obejmuje informacje o:
- Statusie zgodności strony z normą EN 301 549 V2.1.2 (WCAG 2.1 AA)
- Niezgodnościach i przyczynach ich występowania (np. kolizja przepisów, nieproporcjonalne obciążenie finansowe)
- Alternatywnych sposobach dostępu do treści dla użytkowników, którzy nie mogą korzystać z głównej wersji strony
- Danych kontaktowych koordynatora dostępności w instytucji
- Procedurach zgłaszania wniosków z żądaniem zapewnienia dostępności
- Informacjach o dostępności architektonicznej siedziby podmiotu
- Dostępie do tłumacza języka migowego
Deklaracja musi zostać zaktualizowana co roku do końca marca oraz po każdej większej przebudowie strony internetowej. Za brak lub niekompletność deklaracji grozi kara do 5000 złotych.
Standardy WCAG – Poziomy Zgodności
Wytyczne WCAG definiują trzy poziomy zgodności, które określają zakres wymogów dostępności:
- Poziom A – fundamentalny poziom dostępności, obejmujący podstawowe rozwiązania dla osób z niepełnosprawnościami, takie jak możliwość nawigacji klawiaturą czy opisy alternatywne dla grafik
- Poziom AA – średni poziom, stanowiący standard dla większości stron, obejmujący wymagania poziomu A oraz dodatkowe kryteria dotyczące kontrastów kolorów, nagłówków i zarządzania fokusem
- Poziom AAA – najwyższy poziom dostępności, obejmujący wszystkie wymagania poziomów A i AA oraz dodatkowe rozwiązania dla specjalistycznych grup użytkowników
Większość instytucji publicznych musi osiągnąć przynajmniej poziom AA. Poziom A nie powinien być traktowany jako docelowy standard dla nowych stron.
Korzyści z Przeprowadzenia Audytu Dostępności
Audyt dostępności nie jest tylko wymogiem prawnym dla podmiotów publicznych – przynosi on również rzeczywiste korzyści biznesowe dla wszystkich właścicieli stron internetowych:
- Szersza dostępność – strona staje się dostępna dla ponad 20% populacji Unii Europejskiej, którą doświadcza różnego rodzaju ograniczeń w korzystaniu z Internetu
Lepsze wyniki SEO – elementy dostępności, takie jak poprawna struktura nagłówków, semantyczny HTML i alt teksty, wspomagają pozycjonowanie w Google
Lepsze doświadczenie użytkownika (UX) – rozwiązania dostępności, takie jak wysoki kontrast czy powiększanie czcionki, są przydatne dla wszystkich użytkowników, nie tylko osób z niepełnosprawnościami
Dłuższy czas spędzony na stronie – strony dostosowane do potrzeb osób z niepełnosprawnościami utrzymują odwiedzających dłużej, co korzystnie wpływa na sygnały rankingowe
Ochrona przed pozwami – w wielu krajach, szczególnie w USA, pozwy o niedostępność stron internetowych są coraz bardziej powszechne
Chcesz audyt dostępności swojej strony?
Jeśli chcesz sprawdzić, czy Twoja strona internetowa spełnia standardy dostępności WCAG i chciałbyś otrzymać raport z konkretnym planem naprawczym, zapraszam do kontaktu. Przygotowuję dla Ciebie audyt dostępności, analizuję Twoją witrynę pod kątem barier dla osób z niepełnosprawnościami i pomagam w przygotowaniu deklaracji dostępności.
Wyślij maila na adres: [email protected] i opisz krótko swoją sytuację – odpowiadę na każde zapytanie i chętnie omówię Twoją stronę.